Interview Epica: Mark Jansen over The Holographic Principle

Artiest: Epica

Geïnterviewde: Mark Jansen (gitarist/vocalist)

Interview afgenomen in: Radisson Blu Astrid Hotel

Label: Nuclear Blast

Epica brengt een nieuw album uit en daar horen de nodige persdagen bij. We trokken richting Antwerpen waar ik in het Radisson Blu Astrid hotel vocaliste Simone Simons en gitarist Isaac Delahaye zou treffen. Simone kon er jammer genoeg niet bij zijn wegens ouderlijke verplichtingen, maar Mark Jansen stond ons in de plaats te woord. Mark had het de voorbije acht dagen al heel druk net zoals de rest van de band, niet enkel met interviews maar ook met het opnemen van maar liefst drie video’s. “Het was aardig erdoorheen stappen gisteren, het is echt acht dagen van ’s morgens tot ’s avonds, niet alleen persdagen maar ook drie video’s opgenomen, een fotoshoot en een optreden op Copenhell, dat allemaal na elkaar. Ik was gisteren echt op en dan kreeg ik een telefoontje… Kan je morgen? …Als het echt moet (lacht). Nu gaat het wel maar gisterenavond was ik bekaf”. Het leven is niet altijd simpel als een artiest zo blijkt. “Maar we hebben een droombaan, dat je daar heel hard voor moet werken moet je ook niet over klagen”.

Uiteraard gaat het hier over het nieuwe album ‘The Holographic Principe’. De band had tijdens het opnemen van demo’s voor het nieuwe album een 25-tal nummers, waarvan er 18 op het nieuwe album zijn beland. “Dat klopt, we hebben 25 demo’s opgenomen en daarvan hebben we een selectie gemaakt. Daarvan vielen er een aantal af zodat we van iedereen de sterkste nummers kunnen bewaren. Met die 18 nummers die over waren, was het de doelstelling om die allemaal tot albumtrack te maken. Als je dan een selectie maakt, dan kan je een luxekeuze maken, er kan altijd dan nog een nummertje tussen zitten dan net iets minder is dan verwacht en dan hoef je niet dat zwakke broertje op de plaat te zetten. Maar nu hadden we al die nummers en eigenlijk was het nog moeilijker dan gedacht om die finale keuze te maken. De nummers die afvielen, dat zijn eigenlijk ook nummers die op de plaat zouden moeten komen. Dus we gaan kijken wat we daarmee kunnen doen zodat we die toch nog gezamenlijk kunnen uitbrengen”. Mark houdt wel niet van het idee van bonus tracks. “Bonus tracks is ons niet zo goed bevallen en de fans vonden dat ook niet zo fijn, al die tracks op verschillende edities, dat soort informatie knopen we goed in de oren. Het is mooier denk ik als we die echt samenbundelen en zo uitbrengen. Misschien als EP, dat moeten we even bekijken maar we vinden er wel iets op”.

Mark wijdt ook uit over de naam ‘The Holographic Principle’ en het hele concept van dat album. “Zo kort mogelijk, ‘The Holographic Principle’ is een theorie of wetenschap waarbij wordt verondersteld dat het universum een hologram is. Het thema dat wij daaruit hebben genomen is virtual reality. Ik heb het zelf nog niet geprobeerd maar die techniek is al aardig, maar stel je voor dat dat zich snel doorontwikkelt en het niet meer van het echte is te onderscheiden. Op zo’n moment, wanneer je geen verschil meer ervaart tussen wanneer je dat masker op en afzet, dan ga je misschien denken, is dit misschien ook wel een virtual reality op zichzelf en is het maar een laagje van een hogere realiteit waar wij  nu nog geen toegang tot hebben? Het lijkt ver gezocht maar omdat heel veel wetenschappers hier doodserieus mee bezig zijn, ben ik ook gaandeweg dit gaan geloven. Ik heb heel veel lezingen gevolgd, ik heb documentaires bekeken, boeken gelezen en op een gegeven moment gaandeweg ga je daar zelf ook in geloven, dat dat mogelijk is. Ga maar na, als je inzoomt op een computerspel dan blijven er kleine pixels over, zoom je in op het leven ga je in de quantumfysica, blijven daar ook hele kleine deeltjes over, ga je daarna nog verder… Dat hebben ze nog niet bewezen, dat is waarschijnlijk nog op komst. Materie bestaat dan helemaal niet, het is een illusie”.

Het nieuwe album is dus ook een vervolg op ‘The Quantum Enigma’. “Je kan het muzikaal maar ook tekstueel als een vervolg beschouwen. Dat beviel ons, muzikaal zijn we daarop doorgegaan en hebben we gekeken waar we het nog konden verbeteren, tekstueel was dat idee zo interessant dat we daar een stap verder in zijn gegaan”.

Het album is opnieuw opgenomen net zoals zijn voorganger in de Sandlane Studio in Nederland met Joost van den Broek. Die keuze was al voor het succes met ‘The Quantum Enigma’ gemaakt zo blijkt. “We hebben toen de uitspraak gemaakt dat we op lange termijn met Joost willen samenwerken”, aldus Mark. “Wij intern gaan altijd voor het beste en ik geloof dat we op die manier ook het beste hebben afgeleverd. Maar ik vind het altijd moeilijk om iets het beste te noemen. Bij elke plaat probeer ik het maximale uit mezelf te halen. Het is moeilijk om muziek met elkaar te vergelijken. Ik denk dat we de fans hiermee heel blij gaan maken, vooral zij die ‘The Quantum Enigma’ zo goed vonden, dat dit nog wel eens een stapje verder kan zijn, maar zonder de verwachtingen te hoog op te voeren”.

We zijn het er beiden over eens dat het een album is dat groeit. “Van bij de eerste luisterbeurt hoor je al behoorlijk wat catchy elementen maar er zitten veel dingen in die je helemaal nog niet meeneemt”, zo legt Mark uit. “Dat is uiteindelijk de kracht van deze plaat, zelfs na 10-20 keer luisteren ontdek je nog nieuwe dingen omdat het steeds meer op zijn plaats valt. We hebben echt het beste van twee werelden: aan een kant toch catchy maar aan de andere kant ook dat diepgaande, dat je er echt moet voor gaan zitten voor je alles kan plaatsen en dat kan wel wat luisterbeurten innemen”.

‘The Holographic Principle’ is een wel heel special album. Al het orkestrale en het koor is live opgenomen. “Toen we samenzaten om te zien waar we de winsten konden halen, was dit een van de punten. De vorige keer hebben we heel wat samples gebruikt op de plaat. Dit ook nog live doen, daar zetten we ook nog een stap mee vooruit. Zo kwamen er een paar van die dingen naar boven, geen grote dingen maar wel dingetjes die het verschil kunnen maken”. Live on stage zal het echter niet zo te horen zijn. “We hebben het nu opgenomen en dat nemen we zo lekker mee, maar het mooiste zou zijn moesten we een hele tour met een orkest kunnen doen, dat is de ultieme droom. Dat is ook het ultieme doel denk ik van de band en daarna zou ik niet meer weten wat nog te doen (lacht). Het is een kwestie van budget. Zo’n dingen zijn weggelegd voor een band als Metallica, maar voor Epica, hoe goed we het ook doen, het is zo duur en er zijn zoveel mensen bij betrokken… Het gaat om meer dan 100 mensen die iedere dag moeten eten en vervoerd moeten worden. Het is een helse karwei en een enorme logistieke procedure. Het budget van het album was ook groter dan dat van vorige albums. Ondanks dat veel cd-verkopen instorten hebben wij toch nog gelukkig daar een groei in. Epica groeit ook nog met cd-verkoop en daar kunnen we ons gelukkig mee prijzen. We zullen nooit die inkomsten hebben die bands in de jaren 80 hadden, maar ik heb altijd zoiets van je leeft in de tijd waarin je leeft en daarin zijn bepaalde dingen nu eenmaal een gegeven en daar moet je het beste mee omgaan. Nu is het nu eenmaal zo, een supertijd voor bands want je hebt ook heel veel voordelen via het internet. Mensen kunnen gewoon zelf op onderzoek gaan zonder dat daar een radiostation of dergelijks bij komt kijken, het heeft meer voordelen dan nadelen vind ik”.

Als we er een nummer uithalen met ongelooflijk veel backing vocals van het koor, dan is het wel Beyond the Matrix. Simone wordt gewoon volledig overheerst door het koor. “Dat was inderdaad zo bedoeld. Bij ieder nummer kijken we wat het beste past bij dat nummer. Zo was er ergens in het nummer The Holographic Principle waar Simone ook in het koor meezingt waar we Simone echt wel boven het koor hebben laten komen. Dat was zo bedoeld, de mixer had daar de keuze om het erin te mixen, maar dat hebben we daar teruggedraaid. Soms werkt het, soms niet. Beyond the Matrix is echt zo’n song waar je volop kan meezingen en daar werkt het goed om dat koor volledig naar voor te laten komen”.

Songtitels dan. Universal Death Squad, Divide & Conquer, ... wat een titels. “Divide & Conquer is geschreven toen ik me aan het verdiepen was over wat er allemaal in het Midden-Oosten gaande is. Toen vond ik een aantal internetpagina’s waar het principe divide and conquer aan bod kwam en dat dat eigenlijk nog heden ten dage wordt toegepast, dat er verdeeldheid wordt gezaaid in een land, waar bevolkingsgroepen tegen elkaar opgezet worden en vervolgens een macht aantrekken die het regime omver werpen en een derde gaat met de resources aan de haal. Dat vond ik een heel interessant gegeven en daarom heb ik het nummer ook zo genoemd. Universal Death Squad is een grappig verhaal. Het gaat over die robots die zelfbeschikkingsrecht krijgen om te doden. Dat was er vroeger al in die Arnold Schwarzenegger films Terminator en Universal Soldier, daar was dat het thema. Universal Soldier was altijd een prachtige film voor mij. Daar heb ik Universal uitgenomen en ik heb dat samengevoegd met een doodseskader van robots, dat kwam perfect samen en toen kwam ik aan die prachtige titel (lacht)”. Het is volgens Mark dan ook een heel rare gedachte dat robots zodanig tot leven kunnen komen dat ze beginnen te moorden.

Naar het einde van Divide & Conquer toe horen we een heleboel toespraken en pratende mensen. De mensen die daar praten zijn mensen die overkomen als zijnde democratie te brengen. “Een heel mooi idee moest het echt waar zijn, maar in feite komt het er op neer dat mensen daar dan slechter af zijn dan voorheen. Je hoort daar Sarkozy, Obama, John Kerry, Hillary Clinton, David Cameron, … Die hoor je een beetje door elkaar, ze preken voor dezelfde parochie. Ik vond dat wel een mooi en controversieel onderwerp om aan te snijden”, aldus Mark. Ook bij Ascension – Dream State Armageddon is een mannenstem te horen. Dat blijkt opnieuw net zoals op het vorig album drummer Ariën te zijn. Mark over dat nummer: “Als je de code van het universum zou ontrafelen, denk ik dat het universum voor jou zou imploderen, dan bestaat er niets meer om te onderzoeken. Een duister klinkend nummer, het meeste van op de hele plaat. Het is geschreven door Rob en er was lang twijfel of het op de plaat zou komen of niet, maar dan heb ik nog een luistersessie gedaan met wat vrienden van mij en ze hoorden dit nummer en zeiden dat het op de plaat moest, dat kan je er niet van af laten. Er waren ook andere mensen in de band die het erop wilden en uiteindelijk is die knoop dan doorgehakt door een stemming binnen de band. En gelukkig want het is echt een gave track”.

Mark twijfelt wanneer we hem vragen of er nu meer of minder grunts van hem op het nieuwe album aanwezig zijn. “Misschien is er wel meer dan op ‘The Quantum Enigma’, ik zou het eens goed moeten nagaan, je doet me twijfelen. Maar Divide & Conquer, The Holographic Principle en Tear Down Your Walls, dat zijn toch wel nummers waar ik behoorlijk van leer trek. Ik wou het wel enkel gebruiken op plekken waar het een absolute meerwaarde is. We hebben altijd de verhouding voor ogen dat Simone het meest naar voor moet komen en ik ben ook wel frontman maar wel iets meer in de schaduw natuurlijk”.

Epica gaat binnenkort op tournee en daar mogen we opnieuw heel wat van verwachten. “We zijn nu met een nieuw type licht bezig. Het is nieuw op de markt maar wij kunnen het wel al gebruiken. Als het allemaal werkt wordt het wel iets speciaals. We hebben al dingen uitgeprobeerd met de video’s en als je echt heel veel van die units hebt, dan kom je echt op heel mooie dingen. Het is ook weer niet goedkoop maar het oog wil ook wat. Als je een heel mooie show kunt brengen voor de mensen overal, dan is dat veel waard. We willen altijd zorgen dat de muziek wel belangrijker blijft dan de show, bij sommige bands is het omgekeerd maar muziek moet altijd op nr. 1 blijven staan”. Met MaYan, Marks zijproject, gaat het er natuurlijk anders aan toe, daar speelt hij nog in kleinere zalen. “Zo heb ik nog van alles wat en sta je ook nog wat in voeling met de goeie oude tijd, dat is ook leuk”.

Zo staat ook Epic Metal Fest op het programma. Dit jaar gaat dat voor de tweede maal door in Nederland maar er komt ook een editie in Brazilië. “We waren aan het brainstormen en dachten aan wat we nog meer konden doen met Epic Metal Fest. We wouden het ook elders gaan doen en Brazilië kwam dan als beste optie uit de bus omdat het wel heel interessant is om daar zoiets op poten te zetten. Blij dat het gelukt is en de ticketverkoop loopt als een trein. Hopelijk kunnen we dat nog in de toekomst doen. Het hoeft trouwens ook niet steeds in Nederland te zijn, misschien eens in België, het is ook leuk om het eens elders te doen”.

Ondanks zoveel albums en optredens groeit de band nog steeds. “Veel mensen dachten jaren geleden al dat we het plafond hadden bereikt, maar blijkbaar is er nog steeds veel groei. Ik heb het gevoel dat deze plaat nog een groei voor ons kan betekenen. Ik zou niet durven zeggen waar die top ligt en als die top ooit bereikt is en we hebben alles gedaan wat we willen, dan zou het mooi zijn om te stoppen of een pauze in te lassen. Want zolang er dingen zijn waar je naartoe kan leven, nieuwe dingen en groei, dat is super. Als je op een gegeven moment de top bereikt hebt en je begint bergaf te glijden, dat lijkt me toch een stuk minder! Ook met de nieuwe plaat, die is toch wel weer een stuk technischer, lekker pittige gitaarwerk en ik ben daar goed mee bezig deze maanden omdat dat live allemaal moet staan, met rennen en zingen tegelijk kan het soms teveel worden. Dus ik moet dat gitaarwerk goed onder de knie hebben om dan dat nog te combineren met zingen, soms is het drie stappen terugzetten om vooruit te gaan”.

Het opnameproces verliep min of meer op dezelfde wijze als bij het vorige album. “Veel hoofdlijnen zijn hetzelfde, maar met nog meer oog voor detail bij de groepsrepetities. Daarbij nog meer tijd uitrekken om alles goed op mekaar af te stemmen en elk stukje onder de loep te nemen, heroverwegen, andere opties proberen tot je het gevoel het dat het echt af is met de inbreng van iedereen. Sommige bands hebben één of twee componisten maar bij ons draagt iedereen bij, wat veel materiaal oplevert”.

Iedereen herinnert zich de uitzending van “Jani gaat op cruise” op 70.000 Tons of Metal waar hij Epica ontmoette. Hier hadden we toch wat vragen bij, was zoiets volledig onverwacht of gingen er afspraken aan vooraf? “Bij tv moet je nooit 100% geloven wat je ziet, dat is wat ik doorheen de jaren geleerd heb. We hebben wel aan wat tv-programma’s meegewerkt, er wordt gewoon een hoop gefilmd en dan staat er soms iets niet goed op beeld. Dan vragen ze om dat opnieuw te doen, tot zover spontaan (lacht). Maar dat ben ik nu wel al gewend, soms zijn de dingen ook net iets grappiger of anders uitgebeeld dan ze zijn waarbij je denkt, dit is niet hoe het echt ging. Het heeft allemaal zijn voor- en nadelen maar ik heb geleerd dat het echte toch nog net anders is dan wat je ziet”. Dus niet zomaar spontaan even de fitness binnenwandelen en daar Epica ontmoeten zo blijkt!